Σταμάτης Χριστοδούλου
Οικονομολόγος MBA – Ο Επικεφαλής τομέα Γαστρονομίας ΙΕΚ ΑΚΜΗ που καθημερινά με ζήλο και μεθοδικότητα μεριμνά για την επίδοση και τις επιτυχίες των σπουδαστών του ΙΕΚ μίλησε στο simposio.news για τις σκέψεις και τους στόχους των μαθητών αλλά και για τις τάσεις της εκπαίδευσης.
Πως προέκυψε η επιθυμία σας να ασχοληθείτε με την εκπαίδευση και συγκεκριμένα με το χώρο της γαστρονομίας;
Ξεκίνησα να εργάζομαι αρκετά νέος στην εκπαίδευση και η αλήθεια είναι ότι δεν φανταζόμουν πως θα την ακολουθούσα σε επίπεδο καριέρας. Πολύ σύντομα όμως συνειδητοποίησα πως είναι ένας κλάδος που αγαπώ ιδιαίτερα και που μάλλον έχω «ταλέντο». Οπότε, συνέχισα να επενδύω επαγγελματικά στο χώρο και όσο εξελισσόμουν άρχισα να απαιτώ όλο και περισσότερα από τον εαυτό μου. Ιδιαίτερα, από τότε που ήρθα στο ΙΕΚ ΑΚΜΗ, πραγματικά βρήκα το σπίτι μου και μια βάση για να «χτίσω» και να υλοποιήσω πολλές ιδέες που είχα στο μυαλό μου, παράλληλα με αυτές της ομάδας που βρήκα εδώ. Ως υπεύθυνος του τομέα Γαστρονομίας της σχολής, απολαμβάνω ακόμη περισσότερο το συναίσθημα του να μοιράζομαι και να υλοποιώ ιδέες και όνειρα με την ομάδα εκπαιδευτών και σπουδαστών. Όταν οι ιδέες υλοποιούνται και τα όνειρα μεγαλώνουν, όταν βλέπεις χαρούμενους τους σπουδαστές σου, είναι μεγάλη η ηθική ικανοποίηση. Ανήκω στους ανθρώπους που είναι πολύ ευτυχισμένοι με τη δουλειά που κάνουν και νιώθω τυχερός.
Πολλοί υποστηρίζουν πως λόγω της δημοσιότητας που πήρε το επάγγελμα του μάγειρα, τα παιδιά είναι «παραμυθιασμένα» πιστεύοντας πως μόλις τελειώσουν τη σχολή θα αναλάβουν ως chef μια κουζίνα ενός μεγάλου εστιατορίου, ενός ξενοδοχείου κλπ. Οι μαθητές σπουδάζουν μάγειρες ή chef; Εσείς μιλώντας με τα παιδιά τι άποψη έχετε;
Οι μαθητές σπουδάζουν μαγειρική και μπορούν να έχουν στόχο αρχικά μέσω των σπουδών τους και μετέπειτα μέσω της εργασίας τους, να εξελιχθούν μελλοντικά σε chef. Το να έχει κάποιος υψηλούς στόχους, να έχει όνειρα και να μπορέσει να εξελιχθεί, είναι κάτι πολύ όμορφο. Μπορεί αυτό να το καταφέρει μέσα από σπουδές; Ναι, μπορεί. Το πτυχίο που θα λάβουν τους επιτρέπει μελλοντικά και φυσικά μέσα από την προϋπηρεσία που θα αποκτήσουν και όχι τελειώνοντας μόνο τη σχολή, να αποκτήσουν τον τίτλο του chef. Ένα άτομο που δεν έχει τελειώσει κάποια σχολή πολύ δύσκολα θα φτάσει σ’ αυτά τα επίπεδα. Σκοπός μας είναι να εξηγήσουμε στους σπουδαστές από πολύ νωρίς τι σημαίνει μάγειρας, τι σημαίνει chef, από πού ξεκινάμε στην ιεραρχία και πού μπορούμε να φτάσουμε μελλοντικά.
Στόχος μας δεν είναι να απογειώνουμε τους σπουδαστές με τα λόγια μας, αλλά να τους παρέχουμε τα εφόδια, για να φτάσουν πιο ψηλά.
Οι καλοί μάγειρες αλλά και όλοι οι μεγάλοι chef έχουν πάθος με την μαγειρική. Έχουν το ίδιο πάθος και οι σπουδαστές;
Οι σπουδαστές όταν ξεκινούν τη σχολή δείχνουν και αγάπη και πάθος για τη μαγειρική, στην πλειονότητά τους, που κατά τη διάρκεια των σπουδών αυξάνεται. Όταν κάποιος είναι νέος δεν είναι απαραίτητα κατασταλαγμένος 100% στο τι θέλει να κάνει. Για να έρθει όμως να το σπουδάσει σημαίνει συνήθως δύο πράγματα που ισχύουν ταυτόχρονα. Πρώτον, κάτι βρίσκει στη μαγειρική και δεύτερον, το βλέπει ως επαγγελματική ευκαιρία. Δεν έρχονται αδιάφοροι οι σπουδαστές. Έρχονται με θέληση και όνειρα πάνω σε αυτό που επέλεξαν και εδώ αναμετρώνται με τον εαυτό τους και με τις δυνάμεις τους.
Είναι γνωστό πως όλο και αυξάνονται οι σπουδαστές στα τμήματα μαγειρικής. Σε σχέση με τις άλλες ειδικότητες είναι συντριπτικά μεγαλύτερα τα νούμερα;
Συντριπτικά δεν είναι, αλλά είναι σίγουρα μεγαλύτερα από αρκετές άλλες ειδικότητες. Κάποιοι μάλιστα είναι επιφυλακτικοί θεωρώντας πως έχει γεμίσει ο κόσμος από μάγειρες. Δεν είναι όμως έτσι, γιατί παλαιότερα, οι περισσότεροι μάγειρες εργαζόταν χωρίς πτυχία, ενώ τώρα αρχίζει και μπαίνει το φίλτρο των σπουδών στην αγορά εργασίας. Δηλαδή, αν δεν έχεις σπουδάσει, δύσκολα θα μπεις στο χώρο και ακόμα πιο δύσκολα θα εξελιχθείς. Άρα, αυξημένες ανάγκες σε μάγειρες υπήρχαν και παλαιότερα, αλλά πολλοί δεν είχαν πτυχίο, ενώ τώρα το πτυχίο θεωρείται πολύ περισσότερο προαπαιτούμενο. Θα έλεγα μάλιστα πως τώρα βρισκόμαστε πιο κοντά στις ανάγκες της αγοράς σε σχέση με το παρελθόν. Έχουν γίνει συντριπτικά βήματα στη γαστρονομία και επαναπροσδιορισμός του επαγγέλματος. επίσης, μην ξεχνάμε πως είναι ένα επάγγελμα που δεν το άγγιξε πολύ η κρίση. Αντιθέτως, λόγω του τουρισμού έχει αυξητική πορεία και έχουμε ανάγκη από εκπαιδευμένους ανθρώπους και στη μαγειρική και στη ζαχαροπλαστική. Βλέπουμε πως τα παιδιά γίνονται γρήγορα επαγγελματίες και δεν υπάρχει κάτι που να μας κάνει πιο χαρούμενους από αυτό. Μπορεί κάποιος να σκέφτεται: «πού θα βρουν δουλειά όλοι αυτοί;», αλλά ας μη ξεχνάμε πως σε μεγάλο βαθμό είμαστε σε μία εποχής εξισορρόπησης της παλαιότερης τάσης, όπου είχαμε πολλά ανώτερα πτυχία και έλλειψη σε τεχνικά επαγγέλματα. Αυτό τώρα εξισορροπείται.
Εκτός από τα νεαρά άτομα έρχονται και άτομα μεγαλύτερης ηλικίας;
Βέβαια. Και 30+ και 40+ και 50+. Οι μαθητές μεγαλύτερης ηλικίας συνήθως έρχονται γιατί υπάρχει κάτι συγκεκριμένο που θέλουν να κάνουν επαγγελματικά. Μερικοί δραστηριοποιούνται ήδη στο χώρο της μαγειρικής, αλλά δεν έχουν κάποιο πτυχίο. Για άλλους υπάρχει μια οικογενειακή επιχείρηση στην οποία στοχεύουν να ενσωματωθούν. Σε μερικούς αποτελεί αλλαγή στόχευσης στη ζωή τους, ενώ άλλοι βλέπουν και την πλευρά του χόμπι.
Διακρίνετε ανταγωνισμό ανάμεσα στα παιδιά;
Όχι, δεν υπάρχει και είναι κάτι που δεν ενισχύουμε και εμείς ως εκπαιδευτικός οργανισμός. Διδάσκουμε ομαδικότητα στη σχολή γιατί και το επάγγελμα του μάγειρα είναι ομαδική δουλειά. Στο μέλλον οι σπουδαστές θα είναι υποχρεωμένοι να δουλέψουν ομαδικά. Άλλωστε δεν έχουν να κερδίσουν κάτι οι μαθητές από τον ανταγωνισμό, ενώ αντίθετα όσο υπάρχουν ομάδες, αυτό τους βοηθάει και μελλοντικά. Ξέρετε, υπάρχουν πολλά παιδιά που γνωρίστηκαν μέσα στη σχολή, ήταν συμμαθητές και σήμερα αποτελούνε ομάδες που κάνουνε παρέα το επαγγελματικό τους ταξίδι.
Ποια είναι τα αγαπημένα μαθήματα των μαθητών;
Πάντα τα εργαστηριακά μαθήματα έχουν ένα προβάδισμα στις προτιμήσεις τους, αλλά αν θέλει κάποιος να προχωρήσει επαγγελματικά πρέπει να δώσει την ίδια βαρύτητα σε όλα τα μαθήματα. Για παράδειγμα το food cost αποτελεί ένα θεματικό αντικείμενο που δεν το συναντάμε τόσο σε εργαστηριακά μαθήματα όσο σε θεωρητικά, αλλά κάθε επαγγελματίας μάγειρας οφείλει να γνωρίζει.
Ο μέσος σπουδαστής τελειώνοντας τη σχολή μπορεί αμέσως να ανταπεξέλθει ως εργαζόμενος μάγειρας;
Σαφέστατα μπορεί ανταπεξέλθει ως ένας κανονικός μάγειρας, γιατί το επάγγελμα της μαγειρικής είναι ένα επάγγελμα ικανοτήτων και όχι ένα επάγγελμα που απαιτεί ταλέντα ανώτερα από αυτά του μέσου ατόμου. Το ταλέντο έρχεται δεύτερο σε σχέση με τις ικανότητες που κάποιος θα προσπαθήσει να αποκτήσει και να βελτιώσει. Αν λοιπόν βάλει το κεφάλι κάτω και μελετήσει, προσπαθήσει και δημιουργήσει, μπορεί να γίνει επαγγελματίας μάγειρας.
Υπάρχουν παιδιά που εγκαταλείπουν επειδή είναι δύσκολο το επάγγελμα;
Όχι, δεν υπάρχουν, όπως δεν υπάρχουν κι εύκολα επαγγέλματα. Τώρα αν κάποιοι σπουδαστές στην αρχή ονειρεύονται διαφορετικά τη μαγειρική από ό,τι είναι, εμείς με τον τρόπο μας είμαστε δίπλα τους για να τους δείξουμε τον πραγματικό δρόμο που θα διανύσουν με την επιλογή τους αυτή. Είναι πολύ σπάνιο φαινόμενο όμως κάποιος να ακυρώσει το επάγγελμα και να το αφήσει. Ακόμη και αν έχει μια άλλη εντύπωση, ίσως από την τηλεόραση που προβάλει μια διαφορετική εικόνα του μάγειρα, του chef κλπ., από εμάς γίνεται μια εκτενής περιγραφή της πραγματικότητας. Επειδή είναι πολύ σοβαρή η απόφαση που παίρνει κάποιος για το τι θα σπουδάσει, πριν ξεκινήσουν τα μαθήματα φροντίζουμε να γνωρίζει τι πρόκειται να κάνει.
Ποιο είναι το σοβαρότερο θέμα ή αγωνία του εκπαιδευτή;
Ένας εκπαιδευτικός ο οποίος είναι καλά εκπαιδευμένος δεν αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα γιατί οποιοδήποτε δυσκολία και να συναντήσει, γνωρίζει πώς να την αντιμετωπίσει. Αυτό όμως που νιώθουμε εμείς μέσα μας και θέλουμε να περάσουμε στους σπουδαστές, είναι ο ενθουσιασμός για το επάγγελμα το οποίο διδάσκουμε. Προσπαθούμε να αγκαλιάσουμε τα όνειρα των σπουδαστών γιατί σε μια περίοδο επαγγελματικής κρίσης πολλές φορές τα όνειρά μας πιέζονται κάτω από τους φόβους μας. Σε αυτές τις στιγμές ο εκπαιδευτικός πρέπει να αγκαλιάσει τα όνειρα του μαθητή του και να παραθέσει ένα όραμα. Ο chef που σήμερα είναι καθηγητής στη σχολή και ταυτόχρονα εργάζεται σε ένα ξενοδοχείο ή σε ένα βραβευμένο εστιατόριο, πριν κάποια χρόνια καθότανε ο ίδιος σ’ αυτό το θρανίο και μπορεί και εκείνος να μην πίστευε ότι θα καταφέρει όσα τελικά κατάφερε. Θέλουμε όλοι οι μαθητές τελειώνοντας τη σχολή να βγούνε έξω και να είναι έτοιμοι, δυνατοί και χαρούμενοι να ξεκινήσουν.
Είναι εκδηλωτικά τα νέα παιδιά;
Είναι εκδηλωτικά και μπαίνουν στη σχολή με ελπίδα. Εδώ βρίσκουν χώρο για να εκφραστούν. Άλλωστε ο χώρος της σχολής είναι και ένας χώρος φρεσκάδας και αυτό είναι ένα από τα πιο ωραία στοιχεία της εκπαίδευσης. Σε όλους μας αρέσει να βρισκόμαστε σε χώρους με θετική ενέργεια και μία σχολή είναι πάντα χώρος θετικής ενέργειας!
Υπάρχουν μαθητές που θεωρούν ακριβή τη σχολή τους; ή παιδιά που δεν μπορούν να ανταπεξέρθουν στα δίδακτρα;
Η ΑΚΜΗ έχει αγκαλιάσει τα παιδιά στην οικονομική κρίση και έχει στηρίξει μαθητές και οικογένειες σε δύσκολες στιγμές. Φροντίζουμε, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, να προσαρμοζόμαστε στις απαιτήσεις της εποχής και να απευθυνόμαστε στο σπουδαστή και την οικογένειά του, αφουγκραζόμενοι τις ανάγκες τους και τις δυνατότητές τους. Το ευτύχημα είναι ότι βρίσκομαι αρκετά χρόνια στη σχολή και δεν άκουσα ποτέ κάποιον που τελείωσε τις σπουδές του να πει ή έστω να δείξει ότι το μετάνιωσε που σπούδασε. Και υπήρξαν αρκετοί σπουδαστές που αντιμετώπισαν οικονομικά προβλήματα κατά την περίοδο των σπουδών τους. Και πάλι δεν έχω ακούσει ποτέ κανέναν να μου πει ότι μετάνιωσε για τα χρήματα που έδωσε. Ούτε μια φορά. Πρόκειται για μία επένδυση στο μέλλον. Μπορεί κάποιος να δυσκολεύεται να τα καταφέρει αν αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα, αλλά εδώ δεν μιλάμε για ένα καταναλωτικό προϊόν με ημερομηνία λήξης. Συζητούμε για σπουδές.
Τα οφέλη των σπουδών είναι δίπλα σου μία ζωή.
Σας ρωτάνε τα παιδιά ποιες θα είναι οι οικονομικές τους αποδοχές ως επαγγελματίες;
Ρωτάνε γιατί ξέρουνε ότι υπάρχουν διακυμάνσεις και είναι λογικό και φυσιολογικό να κάνουν την έρευνα τους. Δεν το κάνουν γιατί λόγω της κρίσης θεωρούν ότι θα πάρουν λίγα χρήματα. Δουλειές υπάρχουν και είναι λογικό να σκέφτεται κάποιος πού θα βρει τις καλύτερες απολαβές, συνθήκες εργασίας, πιθανότητες εξέλιξης κλπ.. Είναι μια φυσική συμπεριφορά ενός εργαζόμενου να προβληματίζεται και να κάνει έρευνα.
Όταν κάποιος έχει στόχο να γίνει chef προφανώς εκτός από τη μαγειρική πρέπει να πάρει και γνώσεις διοίκησης. Υπάρχουν μαθητές που ενώ είναι καλοί στο ένα δεν μπορούν να ανταπεξέρθουν στο άλλο;
Και η μαγειρική και τα οικονομικά γύρω από αυτή, αλλά και όλες οι ικανότητες που απαιτεί το επάγγελμα, είναι ικανότητες που διδάσκονται και μαθαίνονται. Αν το θέλει μπορεί να αποκτήσει όλες τις ικανότητες. Οι σπουδές απαρτίζονται από πέντε εξάμηνα και οι σπουδαστές διδάσκονται όχι μόνο μαγειρική αλλά και οικονομικά, ξένες γλώσσες, οινολογία και πολλά άλλα διαφορετικά μαθήματα. Η γνώση αυτών των αντικειμένων είναι απαραίτητη για να αποκτήσει ο σπουδαστής συνολική εικόνα του επαγγέλματος, βασική προϋπόθεση για να αρχίσει να εξελίσσεται επαγγελματικά. Είναι ικανότητες που μαθαίνονται, αρκεί να υπάρχει διάθεση, γιατί ιδιαίτερα αυτός που θέλει να γίνει chef ουσιαστικά θα πρέπει να μπορεί να μεταμορφωθεί σε manager στο χώρο της εστίασης/γαστρονομίας σε βάθος χρόνου. Αυτό δεν μπορεί να το κάνει ένας άνθρωπος με μονοδιάστατη εκπαίδευση.
Ποιες είναι οι νέες εκπαιδευτικές τάσεις;
Κάθε χρόνος που περνά αυξάνονται οι ταχύτητες στη ζωή μας. Η νέα γενιά ζει σε πιο γρήγορες ταχύτητες και αυτό είναι και αρνητικό και θετικό ταυτόχρονα στο εκπαιδευτικό μας έργο. Αρνητικό γιατί μερικές φορές διασπάται εύκολα η προσοχή των σπουδαστών και θετικό γιατί έχουν γρήγορη αντίληψη. Η εκπαίδευση λοιπόν προσαρμόζεται και αυτή στο σύγχρονο τρόπο ζωής και στις ανάγκες του κάθε σπουδαστή και έχει μια τάση να ακολουθεί το λεγόμενο «hands-on» μοντέλο, δηλαδή αρκετή εργαστηριακή εκπαίδευση όπου ο σπουδαστής δεν κοιτάει απλώς αλλά δουλεύει και ο ίδιος, βιώνει το αντικείμενο της εκπαίδευσης. Στο θεωρητικό μέρος αναζητούμε διαρκώς την ενεργή συμμετοχή των σπουδαστών.
Έχουμε φύγει εδώ και χρόνια από την τυπική διάλεξη, όπου οι σπουδαστές κάθονται αμέτοχοι και ακούν τον καθηγητή. Έχουμε συγκλίνει σε μια πιο άμεση σχέση όπου εμπλέκεται και ο μαθητής στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Φυσικά χρησιμοποιούμε projectors, τηλεοράσεις, ηλεκτρονικές πηγές και είμαστε επίκαιροι ως προς το διδασκόμενο αντικείμενο. Οι εξελίξεις στη γαστρονομία κινούνται με γοργούς ρυθμούς.
